کودکان کار
همه ی ما هر روز در معابر و خیابانها شاهد حضور کودکانی هستیم که با ظاهری ژولیده و غبارآلود به دست فروشی ؛ تکدی گری و… مشغولند.سماجت آنها در تحریک احساسات ما آنقدر آزار دهنده است که مظلومیتشان را نشان می دهد هرساله درصدی از کودکان به دلایل مختلف ترک تحصیل می کنند و به کارهایی مانند واکس زنی، پاک کردن شیشه ماشین ، آدامس فروشی، جمع آوری نان خشک و … می پردازند. در این پژوهش به بررسی عوامل موثر در بروز شیوع پدیده کودکان کار (چالش ها و راهکارها) پرداخته می شود.
کودکان کار
هر ساله درصدی از کودکان به دلایل مختلف ترک تحصیل می‌کنند و به کارهایی مانند واکس‌زنی، پاک کردن شیشه ماشین،آدامس فروشی، جمع آوری نان خشک و … سر چهارراه‌ها، بازارها و یا مکان‌های شلوغ و پرترافیک و می‌پردازند و ساعت‌هایی طولانی در معرض آلودگی‌های اجتماعی قرار می‌گیرند. کار کودک در ابتدا واژه‌ای بود که در معنای استخدام کودکان در کارخانه‌ها به کار می‌رفت، اما این واژه اکنون به طور کلی به کارهایی که کودکان انجام می‌دهند به ویژه کارهایی که از تحصیل آنها جلوگیری می‌کند یا برای سلامتی آنها مضر است، اطلاق می‌شود. از آن‌جا که این کودکان نمی‌توانند مانند بزرگسالان از حقوق خود دفاع کنند و کسی نیز از آنان حمایت نمی‌کند، بیشتر مورد بهره‌کشی و اذیت و آزار والدین و کارفرمایان قرار می‌گیرند. البته در برخی موارد کار کردن کودک می‌تواند برای وی و خانواده‌اش مفید باشد و کارکردن و کسب درآمد می‌تواند تجربه مثبتی در رشد کودک داشته باشد. این امر تا حدّ زیادی بستگی به سن کودک، شرایطی که در آن کار می‌کند و به این موضوع بستگی دارد که آیا کار کودک جلوی رفتن او به مدرسه را می‌گیرد یا خیر. اما به طورکلی کارکردن ممکن است تأثیرات درازمدت جسمی و روانی بر کودکان بگذارد و می‌تواند باعث ضایعات جبران‌ناپذیری در کودک شود که منجر به ناتوانی دایمی شود. کودکانی که درگیر چنین فعالیت‌هایی هستند، به اقتضای ساعات کاری طولانی و مواجهه با استرس‌های جسمی، اجتماعی و روانی، از بالقوه‌ها و از کودکی خود محروم می‌شوند. کار کودک سوای این‌که برای رشد کامل شناختی و اجتماعی کودک زیان آور است، گاهی باعث بد رفتاری‌های جسمی و روانی با او نیز می‌شود. درآمد کم، مسؤولیت زیاد و محروم شدن از تحصیل همه در پایین آوردن منزلت و عزت نفس کودکان کار سهم دارند.
علل و عوامل پیدایش کودکان کار
الف) عوامل اقتصادی : مانند فقر ، بی عدالتی ، بیکاری، فاصله طبقاتی ، توزیع ناعادلانه ثروت
ب) عوامل فرهنگ و اجتماعی از جمله: ساختار و ازدیاد جمعیت، مهاجرت ، جنگ ، تغییر ارزش های اجتماعی
و فرهنگی ، فاصله بین نسل ها و تضادهای اجتماعی ، نارسایی و کمبود قوانین حمایتی از کودکان ، نبود سازمانهای حمایت از کودکان ، و وجود نگرش ها و باورهای نا درست و تبعیض آمیز از جمله نگرش به کودک به عنوان منع در آمد .
ج) عوامل خانوادگی : مانند خانواده های پر جمعیت ، سابقه بزهکاری و اعتیاد در خانواده ، وجود بیماریهای روانی در خانواده، نا آگاهی والدین از نیاز های کودکان و رفتارهای مناسب با آنها .
د) عوامل فردی یا زیستی- روانی: مانند ویژگیهای شخصیتی کودکان ، ظرفیت روانی و توانمندی کودکان در برخورد با مشکلات زندگی ، بحران بلوغ و تاثیرات آن . در مورد میزان تاثیر گذاری این عوامل در ایجاد پدیده کودکان کار و خیابانی در درجه اول عوامل اقتصادی و سپس عوامل خانوادگی نقش موثری در ایجاد این پدیده دارند.
منبع
